Hastalar ve hasta yakınları için genel öneriler

yazar:  Dr. med. Gesche Riabowol (geb. Tallen), editör:  Maria Yiallouros, türk tercüman:  Dr. med. Ebru Saribeyoglu, Last modification: 2025/11/28 https://kinderkrebsinfo.de/doi/e1922

Tedavi sonrası izlem için, serbest çalışan çocuk doktoru ile çocuk onkolojisi tedavi ekibi arasında yakın bir işbirliği büyük önem taşımaktadır. Muayene ve tedavi uygulamalarının uygun şekilde kayıt altına alınması, iyi bir işbirliği için gereklidir.

Ebeveynler, çocuklar ve gençler bu konuda bizzat destek olabilirler. Aşağıda bu konuda bazı öneriler bulabilirsiniz.

Not defteri tutmak

Genel olarak bir not defteri tutmak faydalıdır. Bu deftere örneğin kendi gözlemlerinizi, şikayetlerinizi, sorularınızı ve vücut ısısı ölçümlerini yazabilirsiniz. Ayrıca sağlık personeli ve çocuk doktoru da bu deftere kontrol bulgularını (özellikle lökosit sayısını) [bkz. lökositler‎], ilaç kullanım planlarını veya uygulanan tanı yöntemlerini ve bunların sonuçlarını kaydedebilir.

Tedavi sonrası izlem randevularına uyulması

Çocuk onkoloji polikliniğinde önerilen izlem randevularına gitmek son derece önemlidir. İzlem randevuları, günlük hayata yeniden katılım, psikososyal önlemler, fizik muayeneler ve kan tahlilleri ile ilgili görüşmeleri içerebilir. Ayrıca, hastanın durumu, hastalık tablosu ve yoğun tedavinin sona ermesinden ne kadar zaman geçtiğine bağlı olarak, çeşitli görüntüleme yöntemleri‎ ve başka kontrollerin yapılması gerekebilir.

Ailenin çocuk doktoru ile iletişim kurulması

Kanser hastası çocuk ve gençlerin yoğun tedavi süresince bakımı, yalnızca çocuk onkoloji tedavi merkezlerinde veya en azından ilgili kliniklerde gerçekleştirildiğinden, ailenin asıl çocuk doktoru veya aile hekimi ile olan iletişimi bir süreliğine kesintiye uğrar.

Bu nedenle, kanser tedavisi tamamlandıktan sonra da genel tıbbi sorular ve sağlık kontrolleri için bir iletişim kişisinin olması için bu temasın yeniden kurulması önemli bir hedeftir. Nüksetme korkusu ve bunun zamanında fark edilip edilmeyeceği endişesi, çoğu aile için tedavi sonrası izlemin ilk döneminde ön plandadır. Çocuk doktoru/aile hekimi tarafından yapılan açıklayıcı bir inceleme, aileye hızlı bir şekilde güvence sağlayabilir.

Kök hücre nakli sonrası öneriler

Kök hücre nakli [bzk. kök hücre nakli‎] sonrası hastaların erken dönem izlemi karmaşıktır. Kök hücre naklinin türüne ve bağışıklık baskılayıcı (immünosupresif‎) tedavinin (immünosupresyon) süresine bağlı olarak, hastanın bağışıklık sistemi‎nin toparlanma süresi değişiklik gösterir. Bazı hastalarda enfeksiyonlara yatkınlık uzun süreli bir sorun olabilir.

Kronik donör-alıcı reaksiyonu‎ (İngilizce: Graft-versus-Host-Disease, GvHD) sorunu ve tedavisi de özel bilgi gerektirdiğinden, çoğu durumda hastanın takip ve tedavisi nakil uzmanları tarafından yapılmalıdır.

Gündelik hayata yeniden uyum sağlama

Genel olarak, ebeveynler ve hastalar kendilerini sıklıkla enfeksiyon‎lar gibi konularda aşırı kaygılı olma durumu ile günlük hayata ve sosyal çevreye uyum sağlamak ve mümkün olan en kısa sürede tam rehabilitasyon‎a ulaşma konusunda aşırı istekli olma durumu arasında sıkışmış halde buluyorlar. Bu süreçte, yaklaşan tıbbi, psikososyal ve duygusal zorluklar ve bunlarla başa çıkma seçenekleri hak-kında tedavi eden doktorlara danışmak faydalıdır..

Çoğu çocuk ve ergen, kanser tedavisinin ardından normal bir hayat sürmek ister. Onlara mümkün olan en iyi desteği sağlayabilmek için, çevrelerinin onları yargılamadan anlamaya çalışması gerekir. Bu nedenle, aile üyeleri (çocuklar ve ergenlerle fikir alışverişinde bulunarak) çocuklarının sosyal çevresindeki önemli kişileri hastalığın ayrıntıları veya çocuğun mevcut sorunları hakkında ne ölçüde bilgilendirmeleri gerektiğini dikkatlice değerlendirmelidir. Tedavi merkezindeki psikososyal ekip, bu kararlarda ve örneğin bakıcılar veya öğretmenlerle yapılan ilk görüşmelerde sıklıkla yardımcı olabilir